Organy nadzorujące przestrzeganie standardów rachunkowości
Organy, których zadaniem jest nadzorowanie przestrzegania obowiązujących standardów rachunkowości przez spółki publiczne. Jak to zwykle bywa z wszelkimi normami i przepisami prawnymi, sam fakt ich „istnienia na papierze” nie stanowi jeszcze gwarancji stosowania ich w praktyce. Muszą więc istnieć mechanizmy skłaniające do przestrzegania zasad sporządzania publikowanych sprawozdań finansowych, a także odpowiednie mechanizmy korygujące. W dużej mierze zadania tych mechanizmów spełniają biegli rewidenci, którzy w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek odstępstw od prawa spółek lub naruszenia zasady rzetelnej prezentacji, mogą wydać niestandardową opinię z badania sprawozdania finansowego (opinię z zastrzeżeniami, opinię negatywną, zrzeczenie się wyrażenia opinii lub opinię z klauzulą zawierającą objaśnienie). Zazwyczaj reakcja, a nawet przewidywana reakcja, akcjonariuszy lub rynków kapitałowych na zastosowanie takiej sankcji rozwiązuje problem, ale nie jest to bezwzględną regułą. Ryzyko wyrażenia niewłaściwej opinii – czyli ewentualność, że biegły rewident nie wywiąże się prawidłowo ze swojego zadania – jest całkiem realne. Techniki określane mianem rachunkowości kreatywnej – stosujące się do litery prawa, ale sprzeczne z jego duchem – mogą oszukać każdego. Ponadto, akcjonariusze i rynki kapitałowe często nie dysponują wystarczającymi zbiorowymi lub realnymi środkami wyrażenia zastrzeżeń i wymuszenia lepszego prowadzenia rachunkowości. Z powyższych względów, w wielu krajach powołane zostały niezależne organy publiczne, których zadaniem jest egzekwowanie przestrzegania ogólnie przyjętych zasad rachunkowości. W Stanach Zjednoczonych Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC), z racji tego, że jest organem regulującym publiczny obrót papierami wartościowymi, ma możliwość korygowania nieprawidłowości dostrzeżonych w rachunkowości przez wprowadzenie zakazu obrotu papierami wartościowymi danej spółki. W Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej nadzór nad sprawozdawczością finansową spółek sprawuje Zespół ds. Kontroli Sprawozdawczości Finansowej (ang. Financial Reporting Review Panel), składający się z szanowanych przedstawicieli sektora prywatnego. Zespół ten egzekwuje rzetelne prowadzenie rachunkowości albo przez stosowanie perswazji moralnej, albo przez podjęcie działań prawnych, które mogą wymusić zmiany w sprawozdaniu finansowym. Wiele innych krajów w kwestii nadzorowania rachunkowości polega głównie na organach państwowych. Największym problemem dla wszelkich organów nadzorujących jest wykrycie i stwierdzenie nieprawidłowości. Ograniczone środki wymagają stosowania taktyki reakcyjnej w odpowiedzi na problemy zasygnalizowane przez demaskatorów. Jednak przypadki niepełnego ujawniania informacji (z naturalnych względów), a także rachunkowości kreatywnej (z powodu celowego zniekształcenia obrazu) są trudne do wyśledzenia. W rezultacie, większość organów regulacyjnych jest poniekąd zmuszona do zabawy w kotka i myszkę. Tym niemniej ich działalność, szczególnie w przypadku wykrycia nieprawidłowości i przykładnego ukarania sprawców, działa jako środek przeciwdziałający rażącym nadużyciom.
