Azjatycki kryzys finansowy

Azjatycki kryzys finansowy – Ostra, nagła i bezprecedensowa recesja na kwitnącym regionalnym rynku wschodzącym (głównie w Tajlandii, Malezji, na Filipinach, w Korei Południowej i Singapurze), naznaczona wystąpieniem reakcji łańcuchowej, bańką na rynku nieruchomości spowodowaną aktywnością kredytową, deprecjacją walut, niewypłacalnością banków oraz kontrowersyjnym pakietem ratunkowym MFW. Choć pierwotne przyczyny awarii systemu finansowego są zróżnicowane, skomplikowane i wciąż trwają na ich temat spory, jednym z winowajców były fatalne praktyki bankowe – w tym zbyt intensywne finansowanie kredytami w twardych walutach, które miało pobudzić wzrost wewnętrzny. Po dewaluacji walut, która miała przywrócić konkurencyjność eksportu, zadłużeni mocno kredytobiorcy, którzy pozaciągali zobowiązania w twardych walutach, zostali dotknięci wzrostem kosztów obsługi długu, co często kończyło się upadłością. Kryzys finansowy odcisnął się dużym piętnem na realnej gospodarce (PKB na głowę liczony według parytetu siły nabywczej spadł o około 5%–20%). Na globalnej ucieczce do jakości ucierpiały także inne rynki wschodzące – te spoza regionu. Na zasadzie długofalowego efektu domina wzrosły nadwyżki obrotów walutowych gospodarek azjatyckich, których władze postanowiły uniknąć ucieczki kapitału w przyszłości. Efektem była nadwyżka obrotów kapitałowych USA, spowodowana napływem środków zagranicznych, a co za tym idzie, presja na spadek stóp procentowych. Tani kapitał sprzyjał agresywnemu wykorzystywa niu dźwigni i powstawaniu baniek spekulacyjnych, które padły ofiarą kryzysu kredytowego lat 2007–2009. Choć region szybko odbudował swoją pozycję, po kryzysie pozostała ważna lekcja – na szybko rozwijających się rynkach wschodzących niezbędne jest stosowanie zdrowych praktyk finansowych.

Do głównych czynników, które przyczyniły się do kryzysu azjatyckiego zalicza się:

• deprecjacja jena w okresie bezpośrednio poprzedzającym kryzys i związany z tym spadek konkurencyjności towarów produkowanych w krajach regionu;
• pokusa nadużycia – powszechnie zakładano, że państwo nie dopuści do upadku wielkich przedsiębiorstw (szczególnie istotne w przypadku koreańskich czeboli i indonezyjskich firm klanów rodzinnych powiązanych z administracją rządową);
• słabość lokalnych systemów bankowych i błędna polityka kredytowa banków – udzielanie kredytów podmiotom zagrożonym niewypłacalnością, koncentracja znacznej części kredytów w nielicznych branżach (często obarczonych znacznym ryzykiem), przekonanie banków zaciągających kredyty zagraniczne o roli państwa, które w każdym wypadku miałoby bronić stałego kursu walutowego;
• działalność kredytowa instytucji finansowych pozostających pod jeszcze słabszym nadzorem niż banki.