Sprawozdawczość finansowa w walucie obcej (problemy)
W dzisiejszej gospodarce globalnej handel i inwestycje międzynarodowe to zjawiska powszechne. Brak globalnej waluty powoduje jednak komplikacje, koszty i ryzyko wynikające z zawierania transakcji w różnych walutach. (Jednym z powodów, dla których utworzenie wspólnej strefy walutowej, takiej jak euro, może przyczynić się do zwiększenia wzrostu gospodarczego, jest właśnie eliminacja tych problemów – z czym wiąże się jednak konieczność posiadania wspólnej polityki pieniężnej). Najbardziej powszechne transakcje zagraniczne to handel pomiędzy róż- nymi strefami walutowymi. Nie wiąże się z nim wiele kwestii księgowych (patrz transakcje walutowe), ponieważ proces „zamykania” nierozliczonych sald ustala je na określonym poziomie. W stosunku do własnej waluty osiąga się zysk lub stratę. Portfel inwestycji finansowych w zagraniczne papiery wartościowe również nie jest szczególnym problemem księ- gowym, ponieważ często możliwa jest wycena do wartości rynkowej. Zawsze wiadomo, na czym się stoi we własnej walucie. Złożoność ujęcia księgowego działalności zagranicznej powodują dopiero stałe inwestycje zagraniczne realizowane przez przedsiębiorstwa mię- dzynarodowe. W ich przypadku powstaje problem wyceny, ponieważ inwestycje nigdy nie mogą być całkowicie przekazane z powrotem do kraju pochodzenia. W międzyczasie należy znaleźć sposoby monitorowania ich wartości i wyników (patrz przeliczenie transakcji i pozycji walutowych). Wiążą się z tym trzy problemy. Po pierwsze, należy oddzielić wpływ wahań kursów walutowych (będących czynnikiem niezależnym) od wyników dzia- łalności operacyjnej, odzwierciedlających wyniki finansowe inwestycji zagranicznej. Drugi problem polega na tym, że wahania kursów walutowch zwykle uwarunkowane są innymi siłami ekonomicznymi, jak inflacja, stopy procentowe i poziom zaufania do gospodarki. Wiele z tych oddziaływań „rozmywa się” ze względu na arbitraż pomiędzy efektywnymi rynkami. Na przykład osłabienie waluty obcej może spowodować ujawnienie i ujęcie strat z tytułu transakcji. Jeżeli jednak waluta traci na wartości, dzieje się tak prawdopodobnie ze względu na różnice względnych stóp inflacji i nominalnych stóp procentowych. W związku z tym, na rynku słabszej waluty na wartości zyskają – zgodnie ze stopą inflacji – aktywa rzeczowe, co będzie miało tendencje do równoważenia strat z tytułu transakcji. Ponieważ jednak rachunkowość oparta na koszcie historycznym nie ujmuje wzrostu wartości aktywów jako zysku, wyrównanie to może pozostać niezauważone. Niedogodność ta istnieje również w rozliczeniach w walucie krajowej, lecz staje się większym utrudnieniem w rozliczeniach w walutach obcych. Trzecim problemem związanym z działalnością zagraniczną jest okre- ślenie poziomu ryzyka. Działalność zagraniczna generalnie zwiększa ryzyko (z powodu trudności językowych, nieznajomości kultury, rynku i systemu politycznego, a także ponieważ niektóre kraje po prostu nie są dobrym środowiskiem dla działalności gospodarczej). Dywersyfikacja międzynarodowa może jednak faktycznie ograniczyć ogólne ryzyko przedsiębiorstw działających w skali globalnej. Poza tym, ryzyko można ograniczyć przy pomocy transakcji zabezpieczających, chociaż zwiększają one złożoność działalności.
