Komisja Nadzoru Finansowego – KNF

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) jest Organem administracji publicznej, który sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce. Na bazie zezwoleń KNF i pod jej nadzorem działają między innymi: krajowe fundusze inwestycyjne, banki przechowujące aktywa krajowych funduszy, dystrybutorzy funduszy czy Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych.

KNF jest połączonym organem rządowym odpowiedzialnym za regulację sektora finansowego w Polsce. Powstała w 2006 roku w celu konsolidacji nadzoru funduszy emerytalnych i  obrotu papierami wartościowymi i w 2008 roku rozszerzyła swoją działalność na regulacje i  nadzór nad sektorem bankowym. Uprawnienia KFN są zarówno szerokie, jak i  głębokie. Komisja jest po części „cerberem” działającym w interesie konsumentów, chroniąc interesy uczestników rynku. Jej zadaniem jest też zapewnienie sprawnego działania rynków kapitałowych poprzez uporządkowanie i transparencję obrotów na rynku. Wspólnie promują one zaufanie zarówno do rynków kapitałowych, jak i instytucji finansowych koniecznych dla istnienia zdrowego sektora finansowego. Powstanie KNF nie obyło się bez kontrowersji.

Działalność istniejących wcześniej instytucji była oceniana bardzo pozytywnie. W przypadku sektora bankowego 75% aktywów należy do wielkich międzynarodowych graczy; najprawdopodobniej są one już wystarczająco dobrze regulowane i gotowe przyjść z pomocą swoim spółkom zależnym w razie kryzysu. Tak więc powstały podejrzenia (prawdopodobnie nie do uniknięcia), że majstrowanie przy dobrze działającym mechanizmie było motywowane bardziej polityką niż względami ostrożności. Co więcej, pokusa dla regulatorów, by ingerować w działanie zdrowego wolego rynku w imię egzekwowania autorytetu, może łatwo zostać nadużyta, gdy superregulator, jak KNF, wyposażony jest w jeszcze większą władzę. Zatem po co tworzyć superregulatorów? Integrowanie regulatorów pod jednym dachem ma zarówno zalety, jak i wady.

Zasadniczą zaletą jest możliwość zajmowania się ryzykami systematycznymi, które są nie do uniknięcia, i unikanie podziałów administracyjnych na odizolowane od siebie „działki” (oraz niebezpieczeństwa, że coś znajdzie się na polu niczyim). Pod tym względem KNF przypomina brytyjski szanowany urząd Financial Services Authority. Wadą jest utrata zdrowej dywersyfikacji, a nawet niebezpieczne pokrywanie się obowiązków, jak w przypadku systemu amerykańskiego. Kilku regulatorów pomaga w stworzeniu pełnej ochrony regulacyjnej, przy czym przyjacielskie relacje regulatora z podmiotem regulowanym skutkują bezkrytycznym nadzorem.

Także brak specjalizacji i skupienie się na jednym temacie – czy rzeczywiście jeden regulator jest w stanie zrozumieć, co się dzieje? Ilu ludzi jest wystarczająco dobrze wykwalifikowanych, by wykonać pracę w nadzorowanych firmach? Idealny model regulacji dopiero trzeba opracować. Kryzys kredytowy lat 2007–2009 był dla wszystkich lekcją pokory. Męczący, biurokratyczny regulator może przez swoją nadmierną ingerencję zatkać zdrowy system. Co gorsza, może wprowadzić fałszywe poczucie bezpieczeństwa (np. „Zaufanie to uczucie, którego doznajesz, gdy nie do końca rozumiesz sytuację”). Z drugiej strony, tolerancyjny, niewymagający regulator może doprowadzić do tego, że „zwierzęce instynkty” niekontrolowanej konkurencji wymkną mu się spod kontroli na szkodę ogółu. Tak jak na innych rynkach, także w Polsce otoczenie regulacyjne ewoluuje, starając się znaleźć właściwą równowagę pomiędzy „podejściem nieinwazyjnym” a „ręcznym sterowaniem”, którego wymaga porządna regulacja.

Zadania Komisji Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego nadzoruje sektor bankowy, rynki kapitałowy, ubezpieczeniowy i emerytalny oraz nadzoruje instytucje płatnicze i biura usług płatniczych, a także instytucje pieniądza elektronicznego. Do zadań Komisji należy również:

• Nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego i sektorem gotówkowym spółdzielni
• Podejmowanie działań na rzecz prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego
• Podejmowanie działań w celu rozwoju rynku finansowego i jego konkurencyjności
• Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych dotyczących funkcjonowania rynku finansowego
• Udział w przygotowaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
• Tworzenie polubownego i ugodowego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty

Struktura Urzędu KNF

• Pion Licencji
  • Departament Licencji Bankowych
  • Departament Licencji Ubezpieczeniowych
• Pion Inspekcji
  • Departament Inspekcji Bankowych
  • Departament Inspekcji Ubezpieczeniowych
• Pion Nadzoru Bankowego
  • Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej
  • Departament Bankowości Spółdzielczej
  • Departament Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i Instytucji Płatniczych
  • Departament Regulacji Bankowych, Instytucji Płatniczych i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych
• Pion Nadzoru nad Rynkiem Kapitałowym
  • Departament Firm Inwestycyjnych
  • Departament Funduszy Inwestycyjnych i Funduszy Emerytalnych
  • Departament Spółek Publicznych
  • Departament Infrastruktury Rynku Kapitałowego i Nadzoru Obrotu
• Pion Nadzoru nad Rynkiem Ubezpieczeniowym
  • Departament Nadzoru Ubezpieczeniowego
  • Departament Monitorowania Ryzyk
• Pion Analiz
  • Departament Analiz i Współpracy z Zagranicą
  • Departament Innowacji Finansowych FinTech
• Pion Prawno-Sankcyjny
  • Departament Prawny
  • Departament Postępowań Sankcyjnych i Praktyk Rynkowych
• Pion Wsparcia
  • Departament Zarządzania Zasobami Ludzkimi
  • Departament Komunikacji Społecznej
  • Departament Administracji, Budżetu i Informatyki
• Gabinet Komisji
• Wieloosobowe Samodzielne Stanowisko ds. Kontroli Wewnętrznej
• Wieloosobowe Samodzielne Stanowisko ds. Ochrony Informacji Niejawnych