Rynki kapitałowe
Rynek kapitałowy należy odróżnić od instytucjonalnych źródeł finansowania – takich jak banki, których działalność polega na pośrednictwie, tj. inwestowaniu lub udzielaniu kredytów ze środków pieniężnych osób trzecich. W porównaniu do wartości PKB w większości gospodarek można zauważyć prawidłowość polegającą na tym, że rynki kapitałowe pokrywają ponad połowę zapotrzebowania gospodarki na kapitał (wyjątek stanowi Wielka Brytania, ze względu na status Londynu jako międzynarodowego centrum bankowego):
Rynki kapitałowe angażują dużą liczbę uczestników – często z całego świata – którzy zgłaszają oferty kupna i sprzedaży, a następnie dokonują transakcji na warunkach rynkowych. Ich dostęp do informacji zazwyczaj ogranicza się do wiadomości podawanych publicznie – tak jest przynajmniej w przypadku publicznych rynków kapitałowych regulowanych przez komisje papierów warto- ściowych. Ponieważ na rynkach kapitałowych można swobodnie nabywać lub zbywać łatwo zbywalne papiery wartościowe (np. obligacje lub akcje), decyzje o transakcjach podejmowane są w oparciu o względy czysto ekonomiczne (czyli przesłanki „bezosobowe”). Wyjąwszy przypadek inwestorów instytucjonalnych, rynkom kapitałowym trudno jest wywierać wpływ na postępowanie dłuż- ników i emitentów papierów wartościowych. Inwestorzy giełdowi najczęściej „głosują nogami”, czyli kierują swoje pieniądze tam, gdzie dostrzegają najkorzystniejszą wartość ekonomiczną. Rynki kapitałowe nie znają poczucia lojalności, gdy zwrot z inwestycji nie jest konkurencyjny. Pod tym względem różnią się one od banków, które udzielają kredytów na podstawie uzyskanych danych osobowych, analizowanych w celu oszacowania ryzyka kredytowego. Ponieważ kredyty generalnie nie są przedmiotem obrotu (przyjmując znajdujące się w publicznym obrocie skarbowe dłużne papiery wartościowe lub obligacje przedsię- biorstw oraz kredyty konsorcjalne), decyzje kredytowe w bankach bazują na stosunkach z kredytobiorcą, z którym kontakt umożliwia bankowi monitorowanie spłaty, a posiadane zabezpieczenie ogranicza ryzyko. Ponadto z tytułu przysługujących mu praw wierzycielskich bank ma możliwość jeżeli nie kontrolowania, to oddziaływania na decyzje zarządu. Z uwagi na względną przewagę komparatywną rynki kapitałowe zazwyczaj finansują przedsiębiorstwa duże, podczas gdy banki skupiają się na finansowaniu małych i średnich przedsię- biorstw (przypadki, w których banki mają władzę nad dużymi konglomeratami, są coraz częściej uznawane za niezdrowe). Ze względu na rosnącą (dzięki technologii IT) dostępność informacji rynkowych przewiduje się, że w dłuższym okresie rynki kapitałowe zaczną zajmować miejsce banków – co określa się jako proces eliminacji pośredników.
