Akcje własne są to akcje wyemitowane przez spółkę. Kodeks spółek handlowych przewiduje, że spółka nie może nabywać akcji, o których mowa powyżej (od zakazu istnieją wyjątki).
Jeżeli jednostka dominująca posiada kontrolę nad jednostką zależną, konsolidacji dokonuje się metodą „pozycja po pozycji”, w celu lepszego odzwierciedlenia ekonomicznej istoty takiego połączenia. Jeżeli przedmiot inwestycji ma status jednostki stowarzyszonej (co ma miejsce typowo w przypadku posiadania 20–50% udziałów), konsolidacji dokonuje się metodą praw własności. Posiadanie udziału poniżej 20% oznacza, że inwestor nie bierze aktywnego udziału w zarządzaniu. Tradycyjnie w takim przypadku posiadane przez niego udziały/akcje wykazywane były albo po koszcie historycznym (w przypadku inwestycji długoterminowych), albo po koszcie nie przekraczającym wartości rynkowej (w przypadku inwestycji krótkoterminowych). Międzynarodowe standardy rachunkowości opowiadają się obecnie za wykazywaniem takich inwestycji w wartości godziwej.
Akcje własne • Treasury Shares (USA) • Own Shares (UK)
Akcje zwykłe spółki akcyjnej wchodzące w skład kapitału zakładowego (statutowego), lecz nie będące w obiegu (tj. w posiadaniu zewnętrznych inwestorów). Istnienie tego rodzaju akcji może być uzasadnione dwoma powodami:
- Jednostka celowo zatwierdza większy kapitał zakładowy niż jest to w danym momencie potrzebne – aby w przyszłości uniknąć czasochłonnych formalności związanych z uzyskaniem zgody akcjonariuszy na emisję nowych akcji.
- W przypadku, gdy przedsiębiorstwo skupuje własne akcje w otwartym obrocie gieł- dowym (by np. spożytkować nadmiar środków pieniężnych przy braku korzystniejszych inwestycji, lub w ramach próby zwiększenia ceny akcji na giełdzie), odkupione akcje zostają wycofane z obrotu i złożone w „skarbcu”.
Akcje własne niosą ze sobą potencjalne niebezpieczeństwo rozcieńczenia własności dotychczasowych akcjonariuszy w przypadku ich ponownej emisji.
Akcje wyemitowane/subskrybowane • Issued Capital Stock/Subscribed Shares
Akcje, które spółka akcyjna sprzedała inwestorom. Zgromadzony w wyniku takiej sprzedaży kapitał wykazywany jest w bilansie jako suma wartości nominalnej akcji i nadwyżki ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej. Akcjonariusze są zbiorowym właścicielem wartości netto (kapitału) przedsiębiorstwa i przysługuje im prawo do dywidendy. Ilość wyemitowanych akcji jest istotna przy obliczaniu zysku na jedną akcję, a także przy ocenie ich wartości w oparciu o giełdowy wskaźnik cena/zysk. Łączną ilość akcji pozostających w rękach inwestorów określa się jako akcje w obiegu. Przedsiębiorstwo może podwyższyć swój kapitał w drodze emisji nowych akcji, co jednak prowadzi do rozcieńczenia kapitału. Liczba wyemitowanych akcji może również ulec zmniejszeniu, jeżeli przedsiębiorstwo wykupi je z rynku i umorzy.
Aktualizacja wyceny aktywów trwałych • Revaluation (of Fixed Assets)
Stosowana w rachunkowości metoda, odbiegająca od zasady kosztu historycznego, która ma na celu wykazanie przyrostu wartości środków trwałych – szczególnie nieruchomości. Przyrost taki może być rezultatem utrzymującej się przez dłuższy czas inflacji lub zysków kapitałowych wynikających ze wzrostu wartości rynkowej aktywów. Niezrealizowany zysk z tego tytułu jest przenoszony do pozycji „kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny”, co sygnalizuje, że wzrost wartości netto aktywów trwałych nie wynika z normalnej działalno- ści operacyjnej. Aktualizacja wyceny aktywów trwałych jest sytuacją odwrotną w stosunku do utraty wartości przez aktywa. Choć bywa ona uzasadniona (a czasem wymagana przez standardy rachunkowości) w warunkach inflacji, może stanowić jeden ze sposobów zniekształcania obrazu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
