Trend ten jest głównym pojęciem całego szerokiego działu, jakim jest analiza techniczna. Wszystkie dostępne narzędzia Analizy Technicznej, takie jak: formacje świecowe, formacje cenowe, linie trendu czy średnie kroczące mają nam pomóc w jego identyfikacji i znalezieniu dokładnego miejsca do zajęcia pozycji na rynku. Ponadto, niektóre z nich pomogą nam w ustaleniu punktów zwrotnych (formacje odwrócenia trendu), co ułatwi nam identyfikację potencjalnych zagrożeń i umożliwi określenie ryzyka lub dobry moment na ustalenie momentu wyjścia z pozycji.
W tym tekście omówimy najbardziej popularne formacje cenowe odwrócenia trendu. Będziesz wiedział:
- w jaki sposób buduje się „głowa z ramionami”
- czym jest linia szyi i jak ją wyznaczyć
- które formacje zapowiadają spadki a które wzrosty na rynku
- jak wyznaczyć potencjalny zasięg formacji cenowych
Formacje odwrócenia trendu
Warunkiem koniecznym dla pojawienia się tych formacji jest istnienie trendu. Trudno jest odwrócić trend, który nie istnieje. Czasami możemy zobaczyć wiele podobnych kształtów na wykresie, które przypominają formację odwrócenia trendu. Jednakże, jeśli odwrócenie trendu nie jest poprzedzone trendem w górę lub w dół, zwykle nie ma wartości predykcyjnej. Kluczowym elementem w rozpoznawaniu formacji jest wiedza, gdzie może ona wystąpić w strukturze trendu.
Pierwszym sygnałem do zakończenia trendu jest bardzo często przebicie się ceny znaczącej linii trendu. Nie jest to oczywiście 100% potwierdzenie odwrócenia trendu. Przełamanie może sugerować, że cena “wchodzi” w horyzontalny trend, który z czasem może zbudować strukturę sugerującą zmianę trendu. Zdarza się również, że przebicie zbiega się w czasie z pełną formacją.
Większa formacja często oznacza większy potencjał. Rozmiar to nic innego jak wysokość formacji, tzn. odległość od góry do dołu formacji i szerokość, rozumiana jako czas potrzebny na pełny rozwój formacji. Duża wielkość formacji (w czasie i zakresie) zapowiada większe znaczenie dla przyszłego ruchu ceny.
Formacje odwrócenia trendu wzrostowego mają tendencję do wyłaniania się szybciej niż te, które zmieniają trend spadkowy. Tworzenie się wierzchołków jest krótsze. Zmienność na szczycie trendu jest zazwyczaj duża i szybka. Dna cenowe (końce trendu wzrostowego) są zazwyczaj dłuższe, a zakres zmian cen jest mniejszy. To oczywiście nie wyklucza wyjątków od tej reguły.
Kryteria, które muszą wystąpić aby doszło do formacji odwrócenia trendu:
- Istnienie trendu: spadkowego lub wzrostowego;
- Pierwszą przesłanką odwrócenia trendu jest przełamanie przez kurs istotnej linii trendu;
- Większe formacje dają większy potencjalny ruch ceny.
Formacja głowy z ramionami
Głowa i ramiona RGR jest to prawdopodobnie najbardziej popularna formacja, ale jednocześnie uważana za wysoce wiarygodną. Jest to system, który zapowiada zmianę trendu wzrostowego i początek trendu spadkowego. Jak kształtuje się głowa z ramionami? Trend wzrostowy, który do tej pory charakteryzował się wzorem coraz wyższych dziur i szczytów, powoli traci na dynamice. Wtedy siła rynkowa podaży i popytu znajduje się w stanie względnej równowagi. W rezultacie cena przebija się przez znaczącą linię, która jest jednocześnie dolną granicą zakresu wahań.
Po tym przebiegu zdarzeń często następuje nowy trend, gdzie szczyty i dziury tworzą się coraz niżej. Pamiętajmy, że przełamanie linii szyi można uznać za moment pełnego uformowania formacji RGR. Analizując wykresy często spotykamy się z sytuacjami, w których przełamanie tego poziomu łączy się ze zwiększoną zmiennością, o czym świadczy świeca “marubozu” – charakteryzująca się dużym korpusem. Naturalne jest również, że po złamaniu świeca wraca do linii szyi (retest). Jest to powszechne zjawisko, ale nie zawsze występuje.
Podsumowanie formacji: głowa z ramionami:
- Musi istnieć trend wzrostowy
- Formacja generuje sygnał sprzedaży
- „Ramiona” nie mogą być ukształtowane wyżej niż „głowa”
- Nie jest koniecznością aby ramiona były na identycznym poziomie – mogą się one różnić
- Linia szyi nie musi być linią poziomą (to książkowe założenie), akceptowalne są linie ukośne
- Sygnałem sprzedaży jest zdecydowane przebicie linii szyi
- Po przebiciu linii szyi często następuję ponowny powrót do tego poziomu (retest)
- Przebiciu linii szyi często towarzyszy podwyższona zmienność – obrazuje ją świeca „marubozu”
- Modelowym zasięgiem ceny po przebiciu linii szyi jest odległość od „głowy” do tej linii. Niekiedy zdarza się, że zasięg ten jest zdecydowanie większy.
Formacja odwróconej głowy z ramionami
Odwrócona formacja głowy i ramion oRGR jest lustrzanym odbiciem systemu omówionego powyżej. Generuje on sygnał kupna. Ogłasza on koniec trendu spadkowego i początek trendu wzrostowego. Na rynku regulowanym, na którym dostępne są informacje o wielkości obrotów, formacja ta jest znacznie ważniejsza. Składa się ona z trzech dołków, z których środkowy, zwany “głową”, znajduje się na dole. Lewa i prawa, zwane “ramionami”, są zazwyczaj wyższe, oba na podobnej wysokości. Również tutaj sygnały do otwarcia pozycji płyną z dynamicznego przebicia linii szyi, która często jest nachylona w prawo.
Podsumowanie formacji oRGR – odwróconej głowy z ramionami:
- Poprzedza ją trend spadkowy
- Formacja generuje sygnał kupna
- Ramiona nie mogą być ukształtowane wyżej niż „głowa”
- Nie jest koniecznością aby ramiona były na identycznym poziomie – mogą się one różnić
- Linia szyi nie musi być linią poziomą, akceptowalne są linie ukośne (często jest nachylona w prawą stronę)
- Sygnałem kupna jest zdecydowane przebicie linii szyi
- Przebicie linii szyi często towarzyszy podwyższona zmienność – obrazuje ją świeca „marubozu”
- Po przebiciu linii szyi często następuję ponowny powrót do tego poziomu (retest)
- Modelowym zasięgiem ceny po przebiciu linii szyi jest odległość od „głowy” do tej linii. Niekiedy zdarza się, że zasięg ten jest zdecydowanie większy.
Podwójny szczyt i podwójne dno
Dwie inne, bardzo często występujące formacje odwrócenia trendu to “podwójny szczyt” i “podwójne dno“. Oprócz “głowy z ramionami” i “odwróconej głowy z ramionami” są to jedne z najbardziej popularnych formacji, które można znaleźć na rynkach o dużej płynności. W literaturze pierwszy z nich porównywany jest do litery “M”, drugi do litery “W”. Sama struktura tych formacji jest podobna do “głowy i ramion” oraz “odwróconej głowy i ramion”. W obu przypadkach tworzą się 2 szczyty lub 2 dna (w formacjach RGR i oRGR były to 3 szczyty i 3 dołki). Aby mówić o formacjach tytułowych, cena musi wcześniej rosnąć lub spadać – chodzi o istnienie trendu, który jest warunkiem koniecznym.
Po wzroście/spadku do punktu A cena dokonuje korekty do punktu B, a następnie powraca do wzrostu/spadku. Jednakże cena nie ma siły przebicia się przez szczyt/szczyt (A) i cena spada/wznosi się do punktu oznaczonego (D). W ten sposób można wyznaczyć potencjalną linię szyi, która jest pozioma lub lekko przekątna. Sygnałem sprzedaży/zakupu jest jego dynamiczne przebicie (E). Mówiąc “dynamiczna” mam na myśli wysoką zmienność, która jest pokazana na wykresie przez świecę o dużym korpusie. Po przebiciu tego oporu, cena bardzo często “zawraca”, testując ją ponownie. Mówimy tu o ponownym teście. Książkowa wersja formacji “M” lub “W” zakłada, że wierzchołki/doliny są na tym samym poziomie. Oczywiście, pewne odstępstwa od tej reguły są dopuszczalne. Poziomy te mogą się nieznacznie różnić, nie wpływając na wiarygodność formacji.
Formacja podwójnego szczytu
Formacja podwójnego dna
