Kapitał akcyjny to nic innego jak kapitał zakładowy w spółce akcyjnej. Termin ten jest także używany do opisania kapitału zakładowego spółki komandytowo-akcyjnej. To baza aktywów firmy określa jej zdolność kredytową i służy między innymi zaspokojeniu wierzycieli – na tej podstawie opiera się istnienie przedsiębiorstwa.
Kapitał akcyjny wyróżnia się w statucie spółki jako suma pieniędzy stanowiących aktywa początkowe przedsiębiorstwa. Jego kwota musi być równa łącznej sumie nominalnej wszystkich akcji i jest uzyskiwana poprzez emisję i sprzedaż określonej liczby akcji.
Minimalna kwota kapitału zakładowego w spółce akcyjnej
Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej należy również postrzegać jako sumę czystych aktywów, które przedsiębiorstwo jest zobowiązane w całości utrzymywać. Dlatego nie można go podzielić między akcjonariuszy (niepodzielność kapitału zakładowego) i nie należy go wykorzystywać do zaspokojenia roszczeń ubezpieczeniowych.
Kapitał akcyjny dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Stanowią one miarę praw majątkowych akcjonariuszy, w szczególności dotyczących podziału dywidendy i kwoty likwidacji. Pojedynczy udział określa część kapitału zakładowego, która przypada akcjonariuszowi.
Obowiązki akcjonariusza obejmują pokrycie pełnego wkładu na akcje. Może to zrobić bezpośrednio na rachunek bankowy lub skorzystać z usług maklerskich domu maklerskiego.
Minimalna kwota kapitału zakładowego w spółce akcyjnej wynosi 100 000 PLN, ale warto pamiętać, że musi ona być wyrażona w polskiej walucie (polski złoty).
Kapitał zakładowy objęty jest:
- wnoszenie wkładów pieniężnych, które muszą nastąpić, zanim członkowie zarządu spółki zgłoszą swoją siedzibę we właściwym sądzie rejestrowym;
- wnoszenie wkładów niepieniężnych (aport), podczas gdy prawa rzeczowe nie mogą być negocjowane oraz świadczenia pracy lub świadczenia usług. Ponadto konieczne jest, aby wartości niepieniężne pokryły w całości cały kapitał zakładowy najpóźniej w ciągu roku od zarejestrowania spółki;
- wspólny wkład pieniężny i niepieniężny, jednak przed zarejestrowaniem spółki kapitał zakładowy pokryty w ten sposób musi wynosić co najmniej 1/4 wartości nominalnej wkładów.
Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej
Możliwe jest podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej, ale zmiana ta wymaga skomplikowanej procedury w celu spełnienia zasady stałości kapitału zakładowego. Może to nastąpić poprzez:
- podwyższenie kapitału ze środków własnych spółki – w tym celu konieczne jest podjęcie uchwały przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, które przeznacza na ten cel wolne środki zgromadzone przez spółkę na fundusz zapasowy i rezerwowy.
Podwyższenie kapitału zakładowego w ten sposób prowadzi do emisji akcji. Są one jednak należne akcjonariuszom tylko proporcjonalnie do stopnia wcześniejszego udziału w kapitale zakładowym;
- emisja nowych akcji lub wzrost wartości nominalnej istniejących papierów wartościowych – jest to tak zwany zwykły wzrost i wymaga zmiany statutu, ale musi być dokonany większością 3/4 głosów na walnym zgromadzeniu. Po podjęciu uchwały zapisywane są akcje, do których akcjonariusze mają prawo poboru (chyba że prawo to zostało wyłączone uchwałą Walnego Zgromadzenia);
- podwyższenie docelowe – jest przeprowadzane przez zarząd spółki zgodnie z upoważnieniem zawartym w statucie. Pozwala na podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej, nakładając ograniczenia na okres, który nie może być dłuższy niż trzy lata. W tym czasie zarząd może kilkakrotnie podwyższyć kapitał, natomiast łączna wartość podwyższenia nie może przekroczyć 3/4 wartości kapitału w momencie ustanowienia tego zezwolenia.
Uchwała walnego zgromadzenia zmieniająca statut i upoważniająca zarząd do podwyższenia kapitału zakładowego wymaga większości 3/4 głosów i obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 1/2 kapitału zakładowego. W przypadku braku kworum zwoływane jest kolejne walne zgromadzenie, na którym do podjęcia uchwały wymagana jest obecność akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 1/3 kapitału zakładowego spółki akcyjnej;
- podwyższenie warunkowe – przeprowadza je walne zgromadzenie, a kwota podwyższenia nie może przekroczyć dwukrotności kapitału w momencie podjęcia uchwały. Jak sama nazwa wskazuje, wzrost ten przewiduje, że osoby uzyskujące prawo do objęcia akcji muszą je wykonać zgodnie z warunkami przyjętymi w uchwale.
Wreszcie, każde podwyższenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej rodzi potrzebę zgłoszenia tego faktu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Obniżenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej
Możliwe jest również obniżenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej. To następuje:
- poprzez zmniejszenie wartości nominalnej akcji
- połączenie akcji lub umorzenie części akcji
- w przypadku podziału poprzez wydzielenie .
O obniżeniu kapitału zakładowego spółki akcyjnej należy również powiadomić sąd rejestrowy. Do powiadomienia należy dołączyć nie tylko uchwałę o samej obniżce, ale także oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw wobec obniżki, zostali odpowiednio zabezpieczeni lub zaspokojeni.
