Konglomerat to duża korporacja zróżnicowana pod względem różnych i w dużej mierze niezwiązanych z sobą branż. Struktura większości konglomeratów to spółka holdingowa. Różni się on od korporacji międzynarodowej, która działa w różnych krajach, ale w jednej branży.
Logika konglomeratów opiera się przede wszystkim na korzyściach wynikających z dywersyfikacji (choć jest to wątpliwe, ponieważ akcjonariusze mogą osiągnąć dywersyfikację w ramach własnych portfeli). Kolejnym argumentem mogłoby być wykorzystanie efektu synergii (czyli „całość jest większa niż suma jej części składowych”), choć również tu pojawiają się wątpliwości, ponieważ różne branże rzadko mają wspólne cechy działalności. W konglomeratach prawdziwą korzyścią byłoby zarządzanie przez naprawdę mądrą, zlokalizowaną w centrali grupę kierowniczą.
Pod pewnymi względami do tego właśnie dążą fundusze typu private equity, poza tym że ich celem jest wycofywanie się w określonym terminie. Często podejrzewa się, że konglomeraty mogą być po prostu przejawem konfliktu w stosunkach agencyjnych, gdy kierownictwo oddaje się szaleństwu akwizycji (patrz dywersyfikacja „na siłę”). W sumie konglomeraty stają się coraz rzadszym gatunkiem na konkurencyjnych rynkach, które wymagają bardzo dobrych wyników i tworzenia wartości. Źródłosłów: z łacińskiego „con” = ‘zbierać’ + „glomus” = ‘bela przędzy’.
Konglomerat w działalności gospodarczej
Konglomerat, w działalności gospodarczej, korporacja utworzona przez przejęcie przez jedną firmę kilku innych, z których każda prowadzi działalność, która zasadniczo różni się od działalności pierwotnej. Kierownictwo takiej korporacji może chcieć zdywersyfikować swój obszar działalności z kilku powodów: wykorzystując dodatkowo istniejące urządzenia zakładu, poprawiając swoją pozycję rynkową o szerszy zakres produktów lub zmniejszając ryzyko nieodłącznie związane z popytem na jeden produkt. Korzyści finansowe mogą wynikać również z reorganizacji innych spółek.
Pod koniec XIX wieku wiele amerykańskich koncernów, takich jak Standard Oil Company and Trust, starało się kontrolować wszystkie aspekty związane z rozwojem, produkcją, marketingiem i dostawą swoich produktów. W odpowiedzi na krytykę pozornych monopoli, którymi cieszyły się takie firmy, Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił ustawę antymonopolową Shermana (1890) i Clayton Antitrust Act (1914).
Strategia dywersyfikacji doprowadziła w połowie XX wieku do powstania wielu konglomeratów, zwłaszcza że firmy starały się przejmować firmy niepowiązane, których produkty i usługi mogłyby lepiej znosić spowolnienie gospodarcze. W tej epoce udziały w spółkach holdingowych, takich jak dawna ITT Corporation czy Gulf + Western, mogły obejmować hotele, studia filmowe, usługi telefoniczne i ubezpieczenia. Jednak pod koniec XX i na początku XXI wieku globalna konkurencja stworzyła warunki sprzyjające konsolidacji przemysłu, o czym świadczą fuzje dużych korporacji z branży bankowej, motoryzacyjnej, telekomunikacyjnej, komputerowej, detalicznej i rozrywkowej.
