Udziały mniejszościowe w spółce

1078

Udziałowcy mniejszościowi, którym liczba posiadanych akcji nie zapewnia większości głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy – co uniemożliwia im sprawowanie kontroli nad przedsiębiorstwem. Udziałowcy mniejszościowi to zazwyczaj inwestorzy bierni, inwestujący w przedsiębiorstwo w oparciu o zaufanie do skuteczności zarządu lub kontroli sprawowanej przez udziałowców większościowych. Jako współwłaścicielom przedsiębiorstwa przysługuje im prawo do wszelkich wypłacanych dywidend w stosunku do liczby posiadanych akcji. Ponieważ akcje należą do aktywów wymiennych, inwestycje udziałowców mniejszościowych są wyceniane proporcjonalnie na rynku giełdowym (wyjątek stanowią duże pakiety kontrolne akcji, za które domagać się można premii za kontrolę).

Jeśli udziałowcy mniejszościowi nie zgadzają się z polityką zarządu, mogą co najwyżej sprzedać swoje akcje (o ile rynek jest wystarczająco płynny). Ze względu na swoją słabą pozycję negocjacyjną udziałowcy mniejszościowi są często lekceważeni, a  także narażeni na nadużycia udziałowców większościowych. Kwestią powszechnie poruszaną jest doprowadzenie do traktowania ich na równi z większymi inwestorami strategicznymi i instytucjonalnymi pod względem dostępu do informacji i ofert nabycia akcji.

Ochrona praw udziałowców mniejszościowych stanowi istotną rolę prawa gospodarczego oraz regulatorów rynku kapitałowego. Ich uczciwe traktowanie to również test dla infrastruktury instytucjonalnej. Choć indywidualnych drobnych inwestorów łatwo jest ignorować, nie należy zapominać, że łącznie odgrywają oni fundamentalną rolę na rynkach kapitałowych. Dla potrzeb księgowych udziały mniejszościowe wykazuje się w księgach właściciela po koszcie historycznym (metodą kosztową dla udziału wysokości 0–20% całkowitej liczby akcji) lub po koszcie powiększonym o udział w zyskach niepodzielonych (metodą praw własności dla udziału wysokości 20–50% całkowitej liczby akcji).