Eugen Dühring

1087

Eugen Dühring, (ur. 12 stycznia 1833 r. w Berlinie, Prusy [Niemcy] – zm. 21 września 1921 r. w Nowawes, Ger.), filozof, ekonomista polityczny, płodny pisarz, czołowy niemiecki zwolennik pozytywizmu, filozoficzny pogląd, że pozytywną wiedzę zdobywa się poprzez obserwację zjawisk naturalnych.

W latach 1856-1859 Dühring praktykował prawo, a w latach 1864-1877 wykładał filozofię na Uniwersytecie w Berlinie. Był nieugiętym krytykiem, którego cele obejmowały militaryzm, marksizm, religię, judaizm i uniwersytety. Wszechstronny naukowiec, pisał traktaty o filozofii, ekonomii, matematyce, fizyce i literaturze.

Dühring podtrzymywał optymistyczny pogląd, że mężczyźni mają instynkty, które w naturalny sposób sprawiają, że są dla siebie nawzajem sympatyczni. Taka postawa doprowadziła niektórych krytyków do nazwania jego socjalizmu nadmiernie utopijnym. To samo pojęcie, przeniesione do jego teorii ekonomii, doprowadziło go do odrzucenia darwinistycznej koncepcji społecznej, polegającej na nieustannej walce o byt wśród mężczyzn na rzecz „wolnego społeczeństwa”, w którym zniesione zostają wszelkie ludzkie relacje oparte na władzy.

Niezgoda między Dühringiem a socjalistami marsjańskimi znalazła również odzwierciedlenie w „etyce współczucia” Dühringa, który twierdził, że marksistowska dychotomia między kapitalistą a proletariatem jest niepotrzebna. Friedrich Engels w swojej słynnej książce Antydühring, zatytułowanej po raz pierwszy Herrn Eugen Dührings Umwälzung der Wissenschaft (1877-78; „Eugen Dührings’s Revolution in Science”), zaatakował socjalistyczne idee Dühringa i jego „wulgarny materializm”.

Do najważniejszych dzieł Dühringa należą: „Kapitał i praca” (1865; „Kapitał i praca”); „Natürliche Dialektik” (1865); „Kritische Geschichte der Philosophie” (1869; „Krytyczna historia filozofii”); oraz „Cursus der National- und Socialökonomie” (1873-92; „Kurs gospodarki narodowej i społecznej”).