Ekonomia finansowa to gałąź nauk ekonomicznych zajmująca się tworzeniem formalnych modeli i teorii ekonomicznych opisują- cych zachowanie się rynków finansowych. Skupia szczególną uwagę na wpływie takich czynników jak czas, niepewność, opcje i informacje dotyczące wyceny instrumentów finansowych.
Nauki ekonomiczne mają mocne podstawy intelektualne, ze znacznym naciskiem położonym na kwantyfikację matematyczną. Jednakże z powodu tendencji do upraszczania założeń, modele ekonomiczne mają ograniczone zastosowanie w praktyce. Ekonomia finansowa cieszy się stosunkowo dużą możliwością zastosowania modeli, gdyż warunki panujące na rynkach finansowych nie odbiegają znacząco od warunków zakładanych w przypadku doskonale konkurencyjnych rynków.
Chociaż wiadomości o giełdzie zdominowały dziennikarstwo finansowe, dopiero od końca XX wieku giełda została uznana za instytucję odpowiednią do analizy ekonomicznej. Uznanie to przełożyło się na zmianę rozumienia “hipotezy efektywnego rynku“, zgodnie z którą ceny papierów wartościowych na efektywnej giełdzie były z natury nieprzewidywalne – to znaczy, że inwestycja na giełdzie była, dla wszystkich oprócz osób mających dostęp do informacji poufnych, równoznaczna z hazardem w kasynie. (Wydajna giełda papierów wartościowych była giełdą, na której wszystkie informacje istotne dla zdyskontowanej wartości bieżącej akcji były swobodnie dostępne dla wszystkich uczestników rynku, a zatem były natychmiast włączane do ich planów kupna i sprzedaży; ceny na giełdzie były nieprzewidywalne, ponieważ każdy fakt, który czynił je przewidywalnymi, był już uwzględniony). W żarcie słynnych ekonomistów nie ma sensu odbierać leżącego na chodniku banknotu 10 dolarów, bo gdyby był prawdziwy, to ktoś inny już by go odebrał.
Rozwój rynków finansowych, deregulacja międzynarodowych rynków kapitałowych i bezprecedensowa dostępność danych finansowych stopniowo podważały hipotezę o efektywnym rynku. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku było już wystarczająco dużo “baniek” w cenach akcji, aby przypomnieć ekonomistom o nadmiernej zmienności rynków akcji (i skłonić prezesa Zarządu Rezerwy Federalnej Alana Greenspana do zwrócenia uwagi na “nieracjonalną bujność” rynku, gdy pod koniec dekady ceny akcji osiągają nowe szczyty). Rynki papierów wartościowych wydawały się nieskuteczne. W każdym razie, finanse są obszarem, gdzie fakty mogą być bardzo niejednoznaczne, ale gdzie liczba osób rozpaczliwie zainteresowanych charakterem tych faktów zagwarantuje dalszy rozwój ekonomii finansowej.
